“When you talk, you are only repeating what you already know. But if you listen, you may learn something new” Dalai Lama
In veel teams zijn er communicatie problemen, er wordt niet echt geluisterd naar elkaar. Ook in het dagelijks leven wordt steeds meer zichtbaar dat ‘ luisteren‘ een vaardigheid is die we ergens onderweg verloren zijn. Het vraagt onderhoud, focus en echte aanwezigheid. Veel afleidingen van I -pads, computers en mobiele telefoons verhinderen het volledig aanwezig zijn en het luisteren. Veel gebeurt er in ons hoofd. Onderwijl, tijdens het luisteren met een half oor, worden berichten beantwoord, social media en nieuwsberichten gecheckt. Het lijkt bijna de normaalste zaak te worden dat men tegen elkaar praat zonder te luisteren en elkaar aan te kijken. Gesprekken verstommen, blijven aan de oppervlakte, interpersoonlijke verbindingen verdwijnen, eenzaamheid en vervreemding rukken op, ondanks alle verbindingen met de buitenwereld, via devices en apps. Degene die luistert is niet volledig aanwezig, degene die vertelt voelt zich niet gehoord.
Luisteren doe je niet alleen met je oren
Luisteren doe je niet alleen met je oren. Luisteren gaat via meerdere kanalen. Luisteren doe je door volledig aanwezig te zijn, 100% zelfs met je oren. Als coach, trainer en mens ligt er voor mij in het luisteren een belangrijke taak. Het is een vaardigheid die ik verder heb ontwikkeld, de ontwikkeling is een blijvend proces. Wanneer ik niet volledig aanwezig ben en luister via al mijn beschikbare kanalen heeft dit direct invloed op mijn werk en de verbindingen met coachees en deelnemers en overige relaties. Luisteren is een vaardigheid die in iedereen aanwezig is. We kunnen hiervoor kiezen en het luisteren bewust oefenen. Dit oefen en train ik ook met teams en coachees, wonderlijke mooie gesprekken en bewegingen ontstaan. Hoe luister jij naar jezelf en anderen?
Hoe kun je eigenlijk luisteren?
Luisteren kan je via een aantal kanalen. Er zijn 6 communicatiekanalen beschreven waarlangs we kunnen luisteren.
Luisteren via de geest, de mind
- Zien dit gaat over je ogen, alles wat je ziet buiten jezelf maar ook in jezelf als beelden, kleuren, dromen, verlangens
- Horen alles wat je letterlijk hoort buiten jezelf aan geluiden, intonatie, muziek, taal intentie, sterkte van het geluid maar ook over geluiden binnen jezelf
Luisteren via kanalen van het lichaam
- De proprioceptie, dat is alles wat je waarneemt in jezelf, denk aan pijn, temperatuur of andere sensaties van het lichaam
- Kinesthetisch, dit gaat over bewegingen, denk aan gezichtsuitdrukkingen, gebaren, bewegingen van het lichaam. Welke (onbewuste) bewegingen maak jij als je luistert? Tik jij met je vinger, beweeg jij met je voeten? En wat betekent deze beweging dan? Welke fysieke reacties geef ik als ik luister? Dit vraagt bereidheid tot onderzoeken.
Luisteren via de kanalen van de wereld
- Relaties, mensen jezelf, delen van jezelf, dingen, dieren
- Relaties van de wereld – dit gaat over denken, leven, verhalen, voorouders, universum, storytelling
Hoe luister jij en verwerk jij de informatie ?
In de westerse wereld hebben we veelal afgeleerd om met het lichaam en de kanalen van de wereld te luisteren. De meest gebruikte kanalen om te luisteren zijn die van de geest, zien en horen. Dan is het vaak nog maar de vraag in hoeverre je je oren en ogen gebruikt. Zie ne hoor je dat wat je al weet? Hoor en zie je vanuit programmeringen, conditioneringen en overtuigingen? Dat noemen we downloaden van informatie. Alleen maar info tot je nemen wat je al kent, meer van hetzelfde, steeds bevestigende informatie. Je blijft bij je eigen standpunt en bent niet bereid je perspectief te verschuiven,
Of luister jij en verwerk jij de informatie met een open mind? Dat wil zeggen dat je bereid bent je eigen standpunt los te laten, nieuwe informatie toelaat.
Luister jij met een open heart? Doet het er voor jou niet toe wie jij bent en wie de ander is en luister jij vanuit mildheid, liefde en betrokkenheid? Een manier van luisteren waarin je nieuwe dingen ontdekt over jezelf.
Of ben jij diegene die luister met een open will. Luisteren en je tegelijkertijd verbonden voelen met iets dat groter is dan jezelf, de ander en de inhoud? In verbinding met jezelf, je lijft, je oren, ogen, gevoel, los van het ego.
Voor mij persoonlijk geldt dat ik wissel en oefen. Ik neem waar hoe ik luister en informatie tot mij neem. Ik luister zo goed als het gaat met al mijn beschikbare kanalen en blijf in verbinding met mezelf en de ander. Ook geldt voor mij dat niet menselijks mij vreemd is, ik ben ook weleens moe, bezorgd en voel me weleens niet lekker. Ik luister ook weleens met een half oor. Maar ik ben me daar op dat moment bewust van en kan dan een keuze maken in hoe ik mijn aanwezigheid organiseer. Het valt me wel steeds mer op hoe mensen aanwezig zijn en dat er bar slecht echt wordt geluisterd. Er valt nog veel te leren.
Bereidheid en naar jezelf leren luisteren
Leren luisteren betekent ook de bereidheid hebben te onderzoeken bij jezelf hoe jij luistert. De andere beluisteren vraagt dat je jezelf kent. Luister jij met een half oor vanachter je device of tv ? Kijk jij iemand aan als je luistert? Luister jij met meer dan je oren? Luister jij met je lichaam? Kun jij waarnemen wat je gedachten zijn terwijl je luistert. Ben je in contact met je lichaam en neem je waar welke signalen je lichaam geeft tijdens het luisteren? Weet jij wat deze signalen dan betekenen? Luister jij vanuit je eigen standpunten en overtuigingen of kun jij luisteren met een open hart, open will? Empathisch en volledig aanwezig bij jezelf en de ander, zonder iets te willen oplossen? Alleen maar aanwezig zijn met mildheid?
Zullen we proberen eens echt en anders aanwezig te zijn? En met meer te luisteren dan een half oor vanachter onze schermpjes? Zullen we elkaar weer eens aankijken als we luisteren en waarnemen wat er gebeurt in ons lichaam, hart en geest? Wellicht ontstaan er wonderlijke dingen en verbindingen. Dragen we door te luisteren en aanwezig zijn bij aan een afname van eenzaamheid en vervreemding en maakt oppervlakkigheid wellicht plaats voor verdieping. Luisteren kun je leren en wellicht leer je weer iets nieuws.
Bronnen: Rake vragen, auteur Siets Bakker, Theory U auteur,Otto Scharmer
