“Ja zeggen tegen iets of iemand anders is nee zeggen tegen jezelf”
En wanneer je bovenstaande maar vaak en lang genoeg doet en je niet bewust bent van jouw grenzen, deze niet kunt of durft te communiceren dan loop je een grote kans om burn-out te raken of komt terecht in conflicten. Bewustzijn over onze grenzen zorgt voor vitaliteit, balans, levensplezier en gezonde relaties in zowel de professionele als relationele sfeer.
“Nee” zeggen tegen iets of iemand betekent dat je “ja” zegt tegen jezelf en omgekeerd. Dat betekent dat je “nee” durft te zeggen tegen iets of iemand wat teveel van je vraagt. “Nee” zegt tegen dingen die je tegen je zin in doet, die indruisen tegen daar waar jij voor staat, je normen en waarden. Of dat je durft te erkennen dat iets niet voor jou is maar wel van of voor een ander en dat je dat “nee” kunt en durft te zeggen op een constructieve manier.
Dit wordt door heel veel mensen als moeilijk ervaren. Velen voelen hun grenzen allang niet meer, zijn er al ruimschoots overheen. Schuldgevoel, angst, oude onbewuste loyaliteiten en boodschappen van vroeger kunnen allemaal een rol spelen.
Veel coachees komen dan ook met deze vraag wanneer de grenzen al heel lang zijn overschreden wanneer er sprake is van overspanningsklachten en burn-out. Heel lang “ja” gezegd terwijl er een ‘”nee” voelbaar was. Het is voor jezelf belangrijk om je grenzen te kennen en aan te kunnen en durven geven. Wanneer je je grenzen kent kun je tevens de grenzen van een ander ook beter begrijpen, respecteren en accepteren.
In een coachtraject gaan we meestal op zoek naar datgene wat maakt dat iemand zijn grenzen heeft overschreven. Wat maakt dat er grenzeloosheid is? Aan wie of wat is iemand trouw als diegene ‘ja’ zegt tegen iets of iemand en ‘nee’ zegt tegen zichzelf? Wat maakt dat iemand telkens weer kiest voor iets of iemand anders? Hoe voelt een grens in het lichaam, hoe reageert iemand wel of niet? Wat levert dat dan op en wat is er nodig om grenzen aan te geven?
Hoe kom ik achter waar mijn grens ligt?
Om je grenzen aan te geven betekent het dat je leert voelen waar jouw grens ligt. Hoe een grens voelt in jouw lichaam en hoe en of jij daar nu op reageert. Welke onvervulde behoefte ligt er onder de grenzeloosheid? Grenzen zijn persoonlijk en verbonden met dat wat jij hebt geleerd en ervaren over grenzen en grenzeloosheid. Heb je misschien als boodschap meegekregen dat je ‘niet moest lullen maar poetsen’, heb je misschien geleerd dat je anderen niet mocht teleurstellen? Of was jouw echo uit het verleden dat je niet mocht klagen maar dragen? Het kan ook zijn dat je ooit zo teleurgesteld bent geraakt en afgewezen wanneer je je grenzen aangaf dat je hebt geleerd dat jouw grenzen er niet toe doen en ben je gestopt met begrenzen. Vaak zijn we verbonden met die boodschappen van toen en zijn we loyaal aan deze boodschappen en ervaringen. Loyaal aan dat wat ons is geleerd is over grenzen aangeven. Ouders, opvoeders, leraren en/of andere belangrijke personen in je jeugd spelen een belangrijke rol in hoe we omgaan met grenzen. Voor sommigen is het vaak ook van het ene uiterste in het andere gaan de dynamiek tussen begrenzen en grenzeloosheid. Ook zijn grenzen cultuurgebonden, wat voor in de Nederlandse cultuur een grens is en niet acceptabel kan in een andere cultuur van een andere orde zijn. Dit vraagt om wederzijds begrip en acceptatie.
Verschillende vormen van grenzen
We hebben fysieke of anders gezegd, lichamelijke grenzen. Iedereen kent die wel, je hebt een lange wandeling gemaakt, geshopt of hard gesport, je voelt aan je lichaam dat je moe bent, je spieren of voeten doen pijn van de inspanning die je hebt geleverd. Ook een vorm van een lichamelijke grens is hoe dichtbij iemand mag komen en in hoeverre iemand je mag aanraken.
Mentale grenzen
Deze is vaak wat lastiger. Mentale grenzen gaan over normen, waarden, over gedachten over wat jij als acceptabel vindt en wat niet. Dat vraagt om zelfonderzoek en het kennen van jouw normen en waarden en kunnen observeren van je gedachten.
Emotionele grenzen
Iets of iemand raakt jou persoonlijk, triggert (oude) emoties, ervaringen en soms ook trauma’s. Dit kan zijn doordat iemand iets zegt wat je raakt en waarbij er geen intentie is om jou hiermee te helpen. Soms kan iemand dit ook onbewust doen en wordt er iets geraakt wat diep in jou van binnen leeft. Het kan ook onheuse bejegening zijn. Denk daarbij aan pesten of ongewenst gedrag, beschuldiging. Iemand gaat daarbij over jouw emotionele grens. Deze grens is voelbaar in het lichaam.
Wat is nodig om grenzen aan te geven?
Om je grenzen aan te geven is het dus van belang om jezelf te kennen. Je bewust te zijn van jou lichamelijke, emotionele en fysieke grenzen, welke behoefte er ligt onder het niet (kunnen) aangeven van grenzen. Wanneer je je bewust bent van je grenzen is de volgende stap deze dan ook nog op een constructieve manier te kunnen overbrengen aan de ander.
Grenzen communiceren naar de ander
Als we al een tijdje over onze grenzen heen zijn gegaan en geen aandacht hebben besteed aan de gevoelens die daarbij horen sparen we zegels. Wanneer je een irritatie hebt en deze niet uitspreekt dan wordt het boosheid, wanneer je boosheid niet uit en daar geen aandacht aan besteed wordt het woede en woede wordt vervolgens weer razernij. Je zegelboekje is vol en deze wordt uitbetaald in de vorm van een uitbarsting. Vermoeidheid, stress en verdriet niet erkennen en maar doorgaan eindigt vaak in een burn-out.
Waarom grenzen aangeven?
Er zijn dus verschillenden redenen waardoor iemand geen grenzen aan geeft. Ontdek de boodschappen patronen, gevoelens, normen waarden en overtuigingen die eraan bijdragen dat jij geen grenzen aan durft te geven. Waardoor je altijd ‘ja’ zegt terwijl je van binnen een ‘nee’ voelt. Leer hoe jij weer grenzen kunt voelen en deze ook met vertrouwen kunt communiceren naar anderen. Leer wat van jou is en van de ander. Leer hoe jij ‘ja’ kunt zeggen tegen jezelf en meer balans, levensplezier en vitaliteit kunt verkrijgen. Want door het stellen van grenzen krijg je meer zelfvertrouwen, zelfrespect en eigenwaarde en zal je vitaliteit toenemen.
Heb jij moeite met grenzen, wil jij leren hoe jij een grens kunt voelen en deze ook kan leren aangeven? Laat dan hier je gegevens achter voor een gesprek en ik ontmoet je graag bij de Polderij of op een locatie waar jij meer wilt leren over grenzen.
Ik heb als geen ander geleerd waar ik mee verbonden ben als ik “ja” zeg tegen een ander en “nee” tegen mezelf en heb dit al aan velen mogen leren. Ik heb geleerd om te voelen en een bewust ‘ja’ of ‘nee’ te zeggen.
Waar zeg jij ‘ja’ tegen?
