Het aantal mensen met een burn out en chronische stress klachten nemen schrikbarend toe. Maar liefst 1 op de 5 mensen kampen met klachten ten gevolge van chronische stress en burn-out (WVDW, 2023). Naar mijn mening worden de gevolgen van een burn-out nog al eens onderschat.
Een burn-out kan aanzienlijke gevolgen hebben voor het zenuwstelsel, dat bestaat uit het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) en het perifere zenuwstelsel (zenuwen die zich buiten het centrale zenuwstelsel bevinden). De langdurige blootstelling aan stress, kenmerkend voor een burn-out, kan verschillende effecten hebben op het zenuwstelsel, hieronder staan ze op een rij.
- Hormonale disbalans: Langdurige stress activeert het sympathische zenuwstelsel, wat leidt tot de afgifte van stresshormonen zoals cortisol en adrenaline. Een constante blootstelling aan deze hormonen kan leiden tot een disbalans in het hormonale systeem, wat invloed heeft op de regulatie van andere lichaamsfuncties.
- Overstimulatie van het sympathische zenuwstelsel: Het sympathische zenuwstelsel is verantwoordelijk voor de ‘vecht-of-vlucht’-reactie, die wordt geactiveerd tijdens stressvolle situaties. Bij een burn-out kan dit systeem echter overactief worden, wat leidt tot aanhoudende fysiologische arousal, zoals verhoogde hartslag, verhoogde bloeddruk en gespannen spieren.
- Neurotransmitter-onbalans: Stress kan de niveaus van neurotransmitters, de chemische boodschappers in de hersenen, beïnvloeden. Bij een burn-out kunnen verstoringen in neurotransmitterniveaus optreden, wat van invloed is op de stemming, slaappatronen en cognitieve functies.
- Hersenstructuur en functie: Langdurige stress kan structurele en functionele veranderingen in de hersenen veroorzaken, met name in gebieden die betrokken zijn bij emotieregulatie, geheugen en besluitvorming. Deze veranderingen kunnen van invloed zijn op het vermogen om met stress om te gaan en kunnen bijdragen aan symptomen zoals angst en depressie.
Een burn-out is dus een ernstige vorm van, vaak gestapelde stress, die leidt tot lichamelijke, emotionele en mentale uitputting. Het treedt op wanneer iemand langdurig wordt blootgesteld aan hoge niveaus van stress en druk, vaak veroorzaakt door overmatige werklast, gebrek aan controle over het werk, onduidelijke verwachtingen, conflicten op de werkvloer, ingrijpende levensgebeurtenissen, onverwerkte trauma’s, rouw of andere stressfactoren.
Symptomen van een burn-out kunnen zijn:
- Extreme vermoeidheid en uitputting, zowel fysiek als emotioneel.
- Verminderde prestaties op het werk.
- Cynisme en afstandelijkheid ten opzichte van het werk en collega’s.
- Emotionele labiliteit, prikkelbaarheid en stemmingswisselingen.
- Concentratieproblemen en verminderde cognitieve functies.
Behandelmethoden voor een burn-out omvatten vaak een combinatie van medische, psychologische en zelfmanagementstrategieën. Hier zijn enkele benaderingen:
- Rust en Ontspanning: Het is essentieel om voldoende rust te nemen en te ontspannen. Dit kan onder meer betekenen dat je tijd vrijmaakt voor ontspannende activiteiten, goede slaapgewoonten ontwikkelt en vakantie neemt.
- Psychotherapie: Gesprekstherapie, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), kan helpen bij het identificeren en aanpakken van de onderliggende oorzaken van stress en het ontwikkelen van coping-strategieën.
- Stressmanagement: Het aanleren van effectieve stressmanagementtechnieken, zoals ademhalingsoefeningen, meditatie en mindfulness, kan helpen bij het verminderen van stress en het verbeteren van de veerkracht.
- Herstructurering van Werk: Het aanpassen van werkpatronen, taken en verantwoordelijkheden kan bijdragen aan het verminderen van stress op de werkplek.
- Medicatie: In sommige gevallen kunnen medicijnen, zoals antidepressiva, worden voorgeschreven om symptomen zoals depressie en angst te behandelen.
- Coaching: Loopbaancoaching of stressmanagementcoaching kan nuttig zijn om individuen te helpen bij het vinden van een gezonde balans tussen werk en privé, het stellen van realistische doelen en het ontwikkelen van effectieve coping-mechanismen.
Het is belangrijk op te merken dat behandeling op maat moet worden gemaakt, omdat de oorzaken en symptomen van een burn-out individueel kunnen variëren. Als iemand denkt dat hij of zij een burn-out heeft, is het raadzaam om professionele hulp te zoeken.
In mijn praktijk begeleid ik al 5 jaar mensen met klachten ten gevolge van burn-outs en chronische stress. Mijn ervaring is dat er geen quick fix is maar dat het heel belangrijk is de tijd te nemen en onderliggende factoren op te sporen zodat men kan herstellen en met inzichten, veranderd gedrag, bewuste keuzes herhaling kan voorkomen.
Heb je een vraag mail of bel me gerust, ik ontmoet je graag bij De Polderij.
